سپتیک تانک چیست؟
سپتیک تانک چیست؟ | سپتیک تانک یک واحد پیش تصفیه است که باعث کاهش بار آلودگی فاضلاب به میزان 30-25 درصد می‌شود. ساده‌ترین و پر کاربردترین واحد مورد استفاده در تصفیه فاضلاب به ویژه فاضلاب‌های بهداشتی انسانی است.
سپتیک تانک مخزنی است که در آن فاضلاب به کمک فرایندهایی از قبیل ته نشینی، شناور سازی و بیولوژیکی تصفیه می‌گردد. فرآیندهای فیزیکی و بیولوژیکی اصلی ترین فرآیندهایی هستند که در سپتیک تانک باعث تصفیه فاضلاب می‌شوند. این فرآیندها عمدتا شامل ته نشینی، شناورسازی و فرآیندهای بی‌هوازی بیولوژیکی بوده که هرکدام بخشی از بار آلودگی را کاهش می دهند.
سپتیک تانک‌ها بطور گسترده‌ای در واحدهای مسکونی و ویلایی، مجتمع‌های مسکونی و اداری، کارگاه‌های عمرانی و ساختمانی، کارخانه جات تولیدی و صنعتی، هتل‌ها، رستوران‌ها، و مجتمع‌های تفریحی و ورزشی استفاده می‌شود.
سپتیک تانک فاضلاب
مخزن سپتیک تانک فاضلاب با توجه به اهمیتی که در کاهش آلودگی و مواد آلی فاضلاب دارد، اغلب به عنوان یک راه حل موقت دفع فاضلاب بکار می‌رود. در این روش کلیه فاضلاب منزل به وسیله فاضلاب رو ساختمان وارد مخزن سپتیک تانک فاضلاب می‌گردد. فعل و انفعالاتی که در مخزن سپتیک تانک فاضلاب صورت می‌گیرد عبارت است از پالایش ابتدایی فاضلاب که همان ته نشینی است. سپتیک تانک فاضلاب (septic tank) با ایجاد محیطی کار را در ابتدای خط مراحل تصفیه فاضلاب در تصفیه خانه ها علاوه بر ایجاد سکون و تبدیل جریان تند به جریان آرام می‌تواند با مراقبت مواد فاضلابی نقش بسزایی در تصفیه فاضلاب داشته باشد.
انواع سپتیک تانک :
انواع سپتیک تانک‌ها را معمولا از نظر جنس مخازن آن به چهار دسته کلی تقسیم می شوند:
- سپتیک تانک پلی اتیلن
- سپتیک تانک پلی اتیلن دوجداره
- سپتیک تانک پلی اتیلن تک جداره
- سپتیک تانک بتنی
- سپتیک تانک بتنی درجا
- سپتیک تانک بتنی پیش ساخته
- سپتیک تانک آجری (مصالح بنایی)
- سپتیک تانک فایبرگلاس
-
- سپتیک تانک GRP
محاسن سپتیک تانک
- سرعت اجرا
- مناسب برای زمین‌های دژ و یا زمین‌هایی که قدرت جذب بسیار کمی‌دارند و یا مناطقی که سطح آب‌های زیر زمینی در آن بالا باشد
- به دلیل استقرار در زمین مکانی را اشغال نمی‌نماید
- هزینه بسیار مناسب
- بدلیل عدم استفاده از وسایل الکترومکانیکال نیازی به تعمیر و هزینه نگهداری و اپراتور ندارد.
گریس تراپ (Grease trap)
جهت حذف چربی‌ها و مواد معلق پساب مکان‌هایی نظیر آشپزخانه‌ها، هتل‌ها،رستوران‌ها، کارخانه‌جات و …. که دارای آشپزخانه بزرگی هستند استفاده می‌گردد .
این سازه پیش ساخته بتونی از دو مخزن تشکیل شده و قبل از سپتیک قرار می‌گیرد. فاضلاب وارد مخزن اول شده و یک سری از ذرات که دارای جرم حجمی بیشتری از آب هستند ته‌نشین می‌شود. سپس چربی و روغن‌هایی که دارای جرم حجمی کمتری از آب هستند بر روی آن قرار می‌گیرند که این چربی‌ها معمولا باید ۱۵-۱۰ روز یکبار تخلیه گردد. خروجی مخزن دارای سیفونی است که تا حدودی مانع خروج چربی‌ها و ذرات می‌گردد و در مخزن بعدی این عمل تکرار شده است. و بدین ترتیب عمل حذف چربی و مواد معلق از فاضلاب صورت می‌پذیرد.
کاربرد سپتیک تانک
سپتیک تانک سبب کاربرد گسترده آن‌ها در بخش‌های مختلف خانگی، بهداشتی و صنعتی شده است. برخی از اصلی‌ترین موارد کاربرد سپتیک تانک عبارتند از:
- پیش تصفیه و تصفیه مقدماتی فاضلاب بهداشتی واحدهای مسکونی، مجتمع‌های تجاری و اداری، هتل‌ها و رستوران‌ها به دلیل قوانین شهرداری و سازمان حفاظت محیط زیست
- حذف ذرات قابل ته نشینی، چربی و روغن‌های موجود در فاضلاب رستوران ها و سالن های غذا خوری جهت جلوگیری از پر شدن سریع چاه جذبی و گرفتگی لوله‌ها به سبب تجمع چربی و ذرات درشت قابل ته نشین
- متعادل سازی و پمپاژ فاضلاب در سیستم‌های تصفیه فاضلاب
مکان یابی سپتیک تانک
دور از مسیر نهرها و آبگیرها باشد، در سطحی هموار ساخته شود، سپتیک تانک در جهت مخالف وزش بادهای غالب ساخته شود.
چند نکته:
1- طول انباره مستطیل شکل را ۲ تا ۴ برابر پهنای آن انتخاب میکنند.
2-عمق موثر برای انباره باید ۱,۲ متر باشد، عمق موثر عبارت است از فاصله آزاد فاضلاب تا کف تانک.
3-فاصله سطح فاضلاب تا سقف انباره حداقل باید ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر باشد.
4-برای زلال سازی بهتر فاضلاب معمولا سپتیک تانک‌ها را دو یا سه مخزنه می‌سازندکه حجم قسمت اول را دو برابر حجم قسمت‌های بعدی طراحی میکنند. که این امر به منظور جلوگیری از نوسانات سطحی فاضلاب و طولانی‌تر کردن تخلیه لجن صورت می‌گیرد.
5-ضریب تبدیل آب مصرفی به فاضلاب معمولا برابر ۸۰ درصد در نظر گرفته می‌شود.
میزان تولید فاضلاب با توجه به سرانه مصرف آب و ضریب تبدیل آن به فاضلاب برای زمان ماند ۱۲ تا ۱۵ ساعت (به دلیل عدم حضور پرسنل عملیاتی در طول روز) طراحی می‌گردد.
لوله بازکنی محمودآباد
طرز ساخت فضای داخل سپتیک تانک
جریان فاضلاب بین مخازن توسط لوله‌های با قطر ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر برقرار می‌گردد، ممکن است این امر به وسیله سوراخ‌هایی که در دیواره جدا کننده به فاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر از سطح آزاد فاضلاب تعبیه می‌شوند انجام گیرد تا مواد شناور از انباره فاضلاب سرریز نشود. فاصله مرکز تا مرکز لوله‌ها و یا سوراخ‌ها ۳۰ سانتی متر در نظر می‌گیرند.
به‌‌منظور خروج گازهای ایجاد شده از تجزیه فاضلاب در فضای سپتیک، از لوله‌ای به قطر ۱۰ سانتی متر استفاده می‌شود. برای جلوگیری از ایجاد مزاحمت و انتشار بو در محیط، ارتفاع لوله تهویه را حداقل ۱,۵ متر بالاتر از ارتفاع بالاترین ساختمان در نظر می‌گیرند. همچنین برای جلوگیری از ورود و یا افتادن جانوران و پرندگان به لوله تهویه در انتهای آن توری نصب میکنند و یا با نصب زانوی ۹۰ درجه امتداد دهانه خروجی لوله تهویه را به طرف زمین بر می‌گردانند.
برای بازدید، تمیز‌کاری و تعمیر کردن تانک، تعبیه، دریچه خروج ضروری است.
به منظور جلوگیری از حرکت اغتشاشی فاضلاب ورودی که ممکن است موجب خروج کف ناشی از عمل تجزیه فاضلاب گردد از مانع استفاده می‌شود. این مانع ممکن است با نصب سه راهی و تغییر جهت دادن لوله ورودی داخل تانک از حالت افقی به عمودی عملی گردد. معمولا انتهای لوله ورودی را حدود ۳۰ سانتی متر و انتهای لوله خروجی فاضلاب را ۴۵ سانتی متر پایین تر از سطح آزاد فاضلاب نصب میکنند.
در حال حاضر 300 تا 400 نفر می‌توان فاضلاب حاصل از فعالیت را با سپتیک تانک تصفیه نمود.
با نصب دیواره در داخل فضای سپتیک تانک حجم آن را به دو قسمت تقسیم میکنند، بطوری‌که حجم فضای مربوط به ورود فاضلاب دو برابر حجم فضای قسمت خروجی باشد.
لوله بازکنی محمودآباد
حوضچه چربی‌گیر
در ساختمان‌های مجهز به آشپزخانه بزرگ و در موسساتی که مقدار فاضلاب آشپزخانه زیاد باشد، حوضچه چربی‌گیر ضروری است. حجم حوضچه چربی‌گیر ۵ لیتر برای هر نفر کافی است و حداقل حجم قابل قبول نیز ۱۲۰ لیتر می‌باشد.
دفع فاضلاب تصفیه شده خروجی از سپتیک تانک
پساب خروجی سپتیک تانک را بر حسب نفوذ پذیری زمین به دو روش دفع میکنند:
۱- در زمین‌های با نفوذ پذیری زیاد، ترانشه‌ای به عمق ۴۵ سانتی متر حفر کرده و پساب سپتیک تانک را در آن تخلیه میکنند.
۲- در زمین‌های با نفوذپذیری کم، فاضلاب خروجی از سپتیک تانک را به داخل چاه جذبی هدایت میکنند.
۳- زمانی که زمین از نفوذپذیری کمی برخوردار باشد با ایجاد تراشه‌ها از سطح تماس فاضلاب با زمین را افزایش داد.